Robots Txt Retici Oluşturduğu Dosya Çalışmıyor mu? Yaygın Sorunlar ve Çözümleri

Bir web sitesinin görünürlüğünü yönetmek, arama motoru optimizasyonunun (SEO) temel taşlarından biridir. Bu yönetimin en kritik unsurlarından biri de robots.txt dosyasıdır. Arama motoru örümceklerinin (crawler) sitenizde hangi sayfalara erişip hangilerine erişemeyeceğini belirten bu basit metin dosyası, yanlış yapılandırıldığında ciddi sorunlara yol açabilir. Özellikle birçok site yöneticisi, hız ve kolaylık sağlamak amacıyla çeşitli “Robots Txt Retici” (Robots Txt Generator) araçlarını kullanarak bu dosyayı oluşturur. Ancak bazen, üretilen dosyanın beklenen şekilde çalışmadığı, arama motorlarının hala istenmeyen sayfaları taradığı veya tam tersine kritik sayfaları gözden kaçırdığı durumlarla karşılaşılır. Bir Google AdSense politikaları bilgisine sahip bir SEO editörü olarak, bu yaygın sorunları ve etkili çözümlerini derinlemesine inceleyelim.

Robots.txt'in Temel Görevi ve Sınırları

Öncelikle, robots.txt'in tam olarak ne işe yaradığını ve ne gibi sınırlamalara sahip olduğunu anlamak, retici tarafından oluşturulan bir dosyanın neden çalışmadığını anlamanın ilk adımıdır. Robots.txt, arama motoru örümceklerine sitenizde hangi URL'leri tarayabilecekleri ve hangilerini taramamaları gerektiği konusunda bir "yönerge" sunar. Bu dosya, bir emirden ziyade bir rica niteliğindedir. Yani kötü niyetli veya belirli kurallara uymayan botlar bu yönergeyi görmezden gelebilir.
Temel robots.txt işlevi, sunucunuzdaki gereksiz yükü azaltmak, gizli tutmak istediğiniz belirli dizinleri veya dosyaları tarayıcılardan uzak tutmak (örneğin, yönetim paneli sayfaları, geçici dosyalar, kullanıcıya özel veriler) ve tarama bütçenizi (crawl budget) daha verimli kullanmaktır. Özellikle büyük sitelerde veya çok sayıda dinamik sayfa içeren web projelerinde tarama bütçesini optimize etmek hayati öneme sahiptir.
Ancak robots.txt'in yapmadığı bazı şeyler de vardır:
* Dizinden kaldırma garantisi vermez: Bir sayfanın Google arama sonuçlarından tamamen kaldırılmasını istiyorsanız, `robots.txt` yeterli değildir. Bunun yerine `noindex` meta etiketini veya X-Robots-Tag HTTP yanıt başlığını kullanmanız gerekir. Aksi takdirde, bir sayfa taranmasa bile diğer sitelerden gelen bağlantılar nedeniyle dizine eklenebilir.
* Güvenlik sağlamaz: Hassas verileri veya gizli bilgileri robots.txt ile engellemek bir güvenlik önlemi değildir. Meraklı kullanıcılar `robots.txt` dosyasını kolayca okuyarak engellediğiniz URL'leri bulabilirler.
* Tüm botlara etki etmez: Sadece robots.txt protokolüne uyan dürüst arama motoru botları (Googlebot, Bingbot vb.) bu yönergeleri takip eder.

Robots.txt Reticinin Oluşturduğu Dosyanın Çalışmama Nedenleri

Bir robots.txt reticisinin ürettiği dosyanın beklendiği gibi çalışmamasının arkasında birçok farklı neden yatabilir. Bu nedenler genellikle teknik hatalar, yanlış yapılandırmalar veya beklenti yanlışlıklarından kaynaklanır.

1. Yanlış Dosya Konumu veya Erişilebilirlik

Robots.txt dosyasının ilk ve en önemli kuralı, web sitenizin kök dizininde, yani ana dizininde bulunması gerektiğidir. Örneğin, web siteniz `www.example.com` ise, robots.txt dosyası `www.example.com/robots.txt` adresinde erişilebilir olmalıdır. Eğer bu dosya `www.example.com/dizin/robots.txt` gibi farklı bir konumdaysa, arama motorları onu bulamaz ve sitenizi tamamen tarar.
Çözüm: Dosyanın doğru dosya konumunda olduğundan emin olun. Tarayıcınızın adres çubuğuna `alanadiniz.com/robots.txt` yazarak dosyanıza ulaşıp ulaşamadığınızı kontrol edin. Eğer bir "404 Not Found" hatası alıyorsanız, dosya ya yanlış yerde ya da hiç yok demektir. Ayrıca, sunucu erişim izinlerinin (file permissions) doğru ayarlandığından ve dosyanın okunabilir olduğundan emin olun.

2. Söz Dizimi Hataları ve Formatlama Problemleri

Robots.txt dosyası basit bir metin dosyası gibi görünse de, belirli bir söz dizimi hataları yapısına uyması gerekir. Bir retici bu yapıyı doğru şekilde oluştursa da, manuel müdahaleler veya reticinin kendi içindeki bir hata nedeniyle yanlış formatlanabilir. Yaygın hatalar şunlardır:
* Büyük/küçük harf duyarlılığı: `User-agent` veya `Disallow` gibi yönergelerde büyük/küçük harf hatası yapmak.
* Yazım hataları: `Disalow` yerine `Disallow` yazmak gibi basit yazım hataları.
* Boşluklar ve görünmez karakterler: Özellikle farklı işletim sistemlerinde metin dosyası oluşturulurken satır sonu karakterleri (CRLF vs. LF) farklılık gösterebilir. Bu durum, bazı botların dosyayı doğru okumasını engelleyebilir.
* Yorum satırları: `#` ile başlayan yorum satırlarının doğru kullanılması önemlidir.
Çözüm: Dosyanızı bir metin düzenleyici ile açarak söz dizimini dikkatlice kontrol edin. Her `Disallow` veya `Allow` yönergesinin ilgili `User-agent` bloğunun altında olduğundan emin olun. Google Search Console'daki (GSC) Robots.txt Test Aracı bu tür söz dizimi hatalarını tespit etmek için paha biçilmez bir araçtır.

3. Önbellekleme (Caching) Sorunları

Web siteleri genellikle performans artırmak için önbellekleme mekanizmaları kullanır. Bu önbellekleme katmanları (CDN, sunucu tarafı önbellek, tarayıcı önbelleği) robots.txt dosyanızın yeni sürümünün yayınlanmasını geciktirebilir. Googlebot da robots.txt dosyanızı belirli aralıklarla tarar ve bir kopyasını önbelleğinde tutar. Yani, dosyanızda bir değişiklik yaptığınızda, Google'ın bu değişikliği hemen fark etmemesi normaldir.
Çözüm: Robots.txt dosyasında bir değişiklik yaptıktan sonra, varsa web sitenizin önbelleğini (özellikle CDN önbelleğini) temizleyin. Google'ın yeni dosyanızı ne zaman tekrar tarayacağını kesin olarak bilemezsiniz, ancak Google Search Console'daki Robots.txt Test Aracı'nı kullanarak yeni sürümünüzü gönderebilir ve Google'ın bu değişikliği daha hızlı fark etmesini sağlayabilirsiniz.

4. Google Search Console ve Tarama İstatistikleri

Google'ın sitenizi nasıl taradığını anlamak için Google Search Console, sitenizin en iyi dostudur. Robots.txt dosyanızın düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmenin en güvenilir yolu GSC'deki "Ayarlar > Tarama İstatistikleri" ve "Tarama > Robots.txt Test Aracı" bölümleridir. Bu araç, robots.txt dosyanızdaki hataları gösterir ve belirli bir URL'nin hangi `User-agent` tarafından engellendiğini veya engellenmediğini test etmenizi sağlar.
Çözüm: Değişiklik yaptıktan sonra her zaman GSC'deki Robots.txt Test Aracı'nı kullanın. Burada herhangi bir hata gösterilmiyorsa ve test ettiğiniz URL'ler beklediğiniz gibi sonuç veriyorsa, dosyanızın teknik olarak doğru çalıştığına dair güçlü bir işaret almış olursunuz.

5. Yönlendirmeler ve HTTPS Geçişleri

Web sitenizi HTTP'den HTTPS'ye taşıdıysanız veya URL yapınızda yönlendirmeler kullanıyorsanız, robots.txt dosyanızın doğru URL'den erişilebilir olması kritiktir. Örneğin, siteniz `http://example.com` iken `https://example.com` adresine yönlendirilmişse, robots.txt dosyanızın her iki protokolden de doğru şekilde erişilebilir olması veya doğru protokole yönlendirilmesi gerekir. Googlebot, robots.txt dosyasını öncelikle `https` sürümünde arayacaktır.
Çözüm: Robots.txt dosyanızın hem HTTP hem de HTTPS versiyonlarından (eğer varsa) ve `www` ile `www`'suz versiyonlarından doğru şekilde erişilebilir olduğundan emin olun. Tüm yönlendirmelerin doğru şekilde ayarlandığını ve robots.txt dosyasının `200 OK` yanıtı verdiğini doğrulayın.

6. Yanlış Beklentiler

Daha önce de belirttiğimiz gibi, robots.txt bir sayfanın arama sonuçlarından kaldırılmasını sağlamaz. Sadece taramasını engeller. Eğer amacınız, bir sayfanın arama sonuçlarında görünmemesini sağlamaksa, kullanmanız gereken yönerge `Disallow` değil, noindex etiketi'dir. `noindex` etiketi, sayfanın taranmasına izin verir ancak dizine eklenmesini engeller. Bu, sayfanın bağlantı değerini korurken arama sonuçlarında görünmesini engellemenin doğru yoludur. Örneğin, bir teşekkür sayfası veya bir kullanıcı profili sayfası için bu yöntem tercih edilebilir.
Çözüm: Amacınızın ne olduğunu netleştirin: taramayı mı engellemek istiyorsunuz, yoksa dizine eklenmeyi mi? Eğer dizine eklenmeyi engellemek istiyorsanız, sayfanın `` bölümüne `` ekleyin veya HTTP yanıt başlıklarında `X-Robots-Tag: noindex` kullanın. Bu konuda daha fazla bilgi için '/makale.php?sayfa=noindex-kullanimi-rehberi' makalemize göz atabilirsiniz.

7. Sunucu veya Hosting Problemleri

Bazen sorun robots.txt dosyasının kendisinde değil, sunucunuzda olabilir. Eğer sunucunuz robots.txt isteğine `200 OK` yanıtı vermek yerine bir hata (örneğin, `500 Internal Server Error`, `503 Service Unavailable`) döndürüyorsa, Googlebot bu dosyayı okuyamaz. Googlebot bu durumda, sunucunun durumuna ve daha önceki tarama deneyimlerine göre ya siteyi tamamen taramayabilir ya da her şeye izin verirmiş gibi davranabilir.
Çözüm: Hosting sağlayıcınızla iletişime geçin ve sunucu loglarını kontrol edin. Robots.txt dosyanıza erişim sağlanırken herhangi bir sunucu hatası oluşup oluşmadığını kontrol edin.

Çözüm Yolları ve Kontrol Listesi

Robots.txt dosyanızın retici tarafından oluşturulmuş olsa bile doğru çalıştığından emin olmak için aşağıdaki kontrol listesini uygulayabilirsiniz:
1. Konumu ve Erişilebilirliği Doğrulayın: Tarayıcınızda `alanadiniz.com/robots.txt` adresine gidin. Dosya orada mı ve doğru içeriği gösteriyor mu?
2. Google Search Console'u Kullanın: GSC'deki Robots.txt Test Aracı'nı kullanarak dosyanızı test edin. Hata var mı? Belirli URL'ler için tarama testleri yapın. Buradaki '/makale.php?sayfa=google-search-console-rehberi' rehberimiz size yardımcı olacaktır.
3. Söz Dizimini Gözden Geçirin: Çok karmaşık yönergeleriniz yoksa, dosyanızı manuel olarak veya başka bir güvenilir retici ile karşılaştırarak kontrol edin. Her `User-agent` ve `Disallow`/`Allow` çiftinin doğru olduğundan emin olun. Bu bir robots.txt denetimi için kritik bir adımdır.
4. Önbelleği Temizleyin: Herhangi bir değişiklik yaptıysanız, web sitenizin ve CDN'inizin önbelleğini temizleyin.
5. Beklentilerinizi Yönetin: Robots.txt'in dizinden kaldırma aracı olmadığını unutmayın. Dizinden kaldırma için `noindex` kullanın.
6. HTTPS ve Yönlendirmeleri Kontrol Edin: Sitenizin ana protokolünden (genellikle HTTPS) robots.txt'e erişilebildiğinden emin olun.
7. Sunucu Sağlığını İnceleyin: Sunucunuzun robots.txt isteklerine `200 OK` yanıtı verdiğinden emin olun.

AdSense ve Robots.txt İlişkisi

Bir SEO editörü olarak, Google AdSense politikaları açısından robots.txt'in önemini vurgulamak isterim. Google AdSense, reklam yayınlama politikalarına uyum sağlamanın yanı sıra, reklamların doğru bir şekilde yayınlanabilmesi için sitenizin içeriğinin Google'ın reklam botları tarafından taranmasına ihtiyaç duyar. Google AdSense reklamları, sitenizin içeriğine uygun olarak hedeflenir ve bu hedefleme için Mediapartners-Google botunun sitenizi taraması gerekir.
Eğer robots.txt dosyanız yanlışlıkla `User-agent: Mediapartners-Google` botunu veya genel `User-agent: *` (tüm botlar) için sitenizin tamamını veya belirli bölümlerini engellerse, reklamlar doğru şekilde hedeflenemez veya hiç gösterilmeyebilir. Bu durum, potansiyel reklam gelirlerinizde düşüşe yol açabilir.
Çözüm: AdSense reklamları kullanıyorsanız, robots.txt dosyanızda aşağıdaki satırların bulunduğundan veya en azından Mediapartners-Google botunun engellenmediğinden emin olun:
```
User-agent: Mediapartners-Google
Allow: /
```
Veya genel bir kural olarak, tüm botların sitenizi taramasına izin veriyorsanız, bu zaten Mediapartners-Google botunu da kapsayacaktır. Reklamlarınızın gösterimi ve gelirleriniz üzerinde olumsuz bir etki yaratmamak için bu konuya özellikle dikkat etmeniz, AdSense politikalarına uygunluk açısından da büyük önem taşır.
Sonuç olarak, bir robots.txt reticisinin oluşturduğu dosyanın çalışmaması, genellikle temel kuralların ihlali, yanlış yapılandırma veya teknik bir hatadan kaynaklanır. Bu tür sorunları çözmek için sabırlı olmak, Google Search Console gibi araçları etkin bir şekilde kullanmak ve robots.txt'in neyi başarıp neyi başaramayacağını net bir şekilde anlamak esastır. Doğru uygulandığında, robots.txt web sitenizin arama motorlarındaki performansını artırmanıza ve reklam gelirlerinizi korumanıza yardımcı olan güçlü bir araçtır.