Çok dilli sitenizde duplicate content sorununu robots.txt ile nasıl çözersiniz?

Çok dilli bir web sitesi yönetmek, global bir kitleye ulaşmanın harika bir yoludur. Ancak, bu durum beraberinde bazı teknik SEO zorluklarını da getirebilir. Bu zorlukların başında, arama motorları için "yinelenen içerik" veya bilinen adıyla duplicate content sorunu gelmektedir. Özellikle Google AdSense yayıncıları için, arama motoru sıralamaları ve site trafiği doğrudan AdSense gelirlerini etkilediği için bu konular hayati önem taşır. Peki, bu sorunu robots.txt dosyasıyla çözmek mümkün müdür? Bir SEO editörü olarak, bu konuya derinlemesine bir bakış atalım.

Duplicate Content ve Çok Dilli Siteler – Neden Bir Sorun?

Öncelikle, duplicate content'in ne olduğunu ve çok dilli siteler için neden bir sorun teşkil ettiğini anlamakla başlayalım. Duplicate content, web sitenizin farklı URL'lerinde tamamen veya büyük ölçüde aynı içeriğin bulunması durumudur. Arama motorları, kullanıcılara en alakalı ve benzersiz içeriği sunmayı hedefler. Birden fazla aynı içeriği gördüklerinde, hangisinin orijinal veya hangisinin sıralamaya alınması gerektiği konusunda kararsız kalabilirler. Bu durum, sitenizin SEO performansını olumsuz etkileyebilir:
* Sıralama Kaybı: Arama motorları, aynı içeriği barındıran sayfalar arasında "kanonikleştirmeye" çalışır, yani hangi sayfanın asıl olduğunu belirlemeye çalışır. Bu süreçte yanlış bir sayfa seçebilir veya her iki sayfanın da sıralamasını düşürebilirler.
* Daha Az Tarama Bütçesi: Sitenizin her sayfası için ayrılan bir "tarama bütçesi" vardır. Yinelenen içerik sayfaları, bu bütçeyi gereksiz yere tüketerek, yeni veya önemli içeriğinizin daha geç keşfedilmesine neden olabilir.
* Otorite Dağılımı: Harici bağlantılar (backlinkler) ve iç bağlantılar sitenizin otoritesini artırır. Eğer otorite, aynı içeriğe sahip birden fazla URL'ye dağılırsa, tek bir sayfanın arama motoru sıralamasındaki gücü azalır.
Çok dilli sitelerde bu durum, genellikle sitenin farklı dil versiyonları veya bölgesel varyasyonları (örneğin, ABD için İngilizce ve İngiltere için İngilizce) arasında ortaya çıkar. İçerik aynı olsa da, URL'ler, para birimleri veya bazı küçük bölgesel farklılıklar nedeniyle ayrı sayfalar olarak var olabilirler.

Robots.txt'in Amacı ve Yanlış Anlaşılmaları

Robots.txt dosyası, sitenizin kök dizininde bulunan ve arama motoru robotlarına (web tarayıcılarına) sitenizdeki hangi sayfalara erişip tarayabileceklerini söyleyen basit bir metin dosyasıdır. Temel amacı, sunucu yükünü azaltmak ve hassas veya henüz hazır olmayan içeriğin indekslenmesini önlemektir. Bir Robots Txt Retici aracıyla kolayca oluşturulabilen bu dosya, "Disallow" yönergesiyle belirli dizinleri veya sayfaları tarayıcılardan gizlemenizi sağlar.
Ancak, burada kritik bir nokta var: Robots.txt, bir sayfayı *indekslemekten* alıkoymaz, sadece *taramasını* engeller. Bir arama motoru, bir sayfayı robots.txt ile engellediyseniz bile, başka bir kaynaktan (örneğin, harici bir bağlantıdan) o sayfanın varlığını öğrenirse, onu indekslemeye karar verebilir. Sayfanın içeriğini okuyamadığı için, arama motoru bu sayfa hakkında tam bilgiye sahip olamaz ve bu da onun ne hakkında olduğunu yanlış anlamasına veya kalitesini düşük olarak değerlendirmesine yol açabilir. Bu durum, özellikle AdSense yayıncıları için, reklamların yanlış bağlamda görüntülenmesine veya gelir kaybına neden olabilir.

Robots.txt Neden Doğrudan Bir Çözüm Değildir?

Çok dilli sitelerde duplicate content sorununu çözmek için robots.txt kullanmak, genellikle tavsiye edilen bir yöntem değildir ve hatta sorunu daha da kötüleştirebilir. Neden mi?
1. Hreflang veya Canonical Bilgilerini Engeller: Çok dilli sitelerde duplicate content sorununu çözmek için en doğru yöntemler `hreflang` etiketleri ve `canonical` etiketleridir. `Hreflang` etiketleri, arama motorlarına bir sayfanın farklı dillerdeki veya bölgelerdeki alternatiflerini bildirir. `Canonical` etiketleri ise, bir içeriğin birden fazla URL'de bulunması durumunda, hangisinin "ana" sürüm olduğunu belirtir. Eğer siz bir dil versiyonunu robots.txt ile engellerseniz, arama motorları bu hayati `hreflang` veya `canonical` bilgilerini *göremez*. Bu da onların sitenizin farklı dil versiyonları arasındaki ilişkiyi anlamasını engeller ve duplicate content sorununu çözmek yerine daha karmaşık hale getirir.
2. Yanlış Anlama Riski: Robots.txt ile engellenen bir sayfa, yine de arama sonuçlarında görünebilir, ancak genellikle başlık ve URL ile birlikte "Bu sayfaya robots.txt nedeniyle ulaşılamıyor" gibi bir açıklama ile. Bu durum, kullanıcılarda kafa karışıklığı yaratır ve sitenizin profesyonelliğini zedeler.
3. AdSense Politikaları: AdSense yayıncıları için, sitenin arama motorları tarafından doğru bir şekilde anlaşılması ve indekslenmesi çok önemlidir. Yanlış robots.txt kullanımı, içeriğinizin arama motorlarına kapalı kalmasına, dolayısıyla potansiyel trafik ve reklam gösterimi kaybına yol açabilir. Bu da doğrudan AdSense gelirlerinizi olumsuz etkiler.

Çok Dilli Sitelerde Duplicate Content İçin Doğru Çözümler

Robots.txt'in doğrudan bir çözüm olmadığını anladıktan sonra, çok dilli sitelerde duplicate content sorununu çözmek için kullanmanız gereken gerçek ve etkili yöntemlere geçelim:

Hreflang Etiketleri: Kesin Çözüm

Hreflang etiketleri, çok dilli siteler için olmazsa olmazdır. Bu etiketler, arama motorlarına belirli bir sayfanın farklı dil ve/veya bölgesel alternatiflerinin olduğunu belirtir. Örneğin, sitenizin İngilizce versiyonunu İngiliz kullanıcılar için, Almanca versiyonunu Alman kullanıcılar için göstermesini sağlarsınız.
* Nasıl Kullanılır: `hreflang` etiketleri `` etiketinin içine, HTTP başlıklarına veya XML site haritasına eklenebilir.
Örnek (HTML içinde):
```html



```
Burada `x-default`, tarayıcının dil ayarlarıyla eşleşen bir dil sürümü bulunmadığında gösterilecek varsayılan sayfayı belirtir. `Hreflang` uygulaması hakkında detaylı bilgi için '/makale.php?sayfa=hreflang-rehberi' makalemize göz atabilirsiniz.

Canonical Etiketleri: Tek Bir Sürümü İşaretleme

`Canonical` etiketleri, bir içeriğin birden fazla URL'de bulunduğu durumlarda (örneğin, parametreli URL'ler, mobil ve masaüstü versiyonlar veya çok küçük farklılıkları olan dil versiyonları) arama motorlarına hangi URL'nin tercih edilen veya "ana" sürüm olduğunu belirtir.
* Nasıl Kullanılır: Her sayfanın `` bölümüne ` ` şeklinde eklenir. Çok dilli sitelerde, her dil versiyonu kendi kendine atıfta bulunan bir canonical etiketi (self-referencing canonical) içermelidir, yani İngilizce sayfa kendi İngilizce URL'sine canonical olarak işaret etmelidir. Eğer iki dil sürümü arasında içerik gerçekten *çok* benziyorsa (örneğin, İsviçre Fransızcası ve Fransa Fransızcası arasında küçük farklılıklar varsa), ortak bir canonical sayfa belirleyebilirsiniz, ancak genellikle bu durumda bile hreflang daha uygun bir çözümdür.

Site Yapısı ve URL Stratejisi

Doğru bir site yapısı ve URL stratejisi de SEO için kritik öneme sahiptir.
* Alt Dizinler (Subdirectories): `example.com/en/`, `example.com/de/` – En yaygın ve genellikle tavsiye edilen yöntemdir.
* Alt Alan Adları (Subdomains): `en.example.com/`, `de.example.com/` – Ayrıca geçerli bir yöntemdir, ancak SEO otoritelerini alt alan adları arasında dağıtabilir.
* Ülke Alan Adları (ccTLD'ler): `example.co.uk`, `example.de` – Her ülkeye özel bir alan adı, coğrafi hedefleme için en güçlü sinyali verir ancak yönetimi daha maliyetli ve karmaşıktır.
Tutarlı bir URL yapısı, arama motorlarının sitenizin organizasyonunu anlamasına yardımcı olur ve kullanıcılar için de daha sezgiseldir.

Robots.txt'in Çok Dilli Sitelerde Kullanılabileceği Durumlar

Yukarıda belirtildiği gibi, robots.txt doğrudan duplicate content'i çözmek için kullanılmamalıdır. Ancak, çok dilli sitelerde bile robots.txt'in mantıklı olduğu bazı durumlar vardır:

Geliştirme ve Test Ortamları

Canlı sitenizden önce içerikleri veya yeni dil versiyonlarını test ettiğiniz bir geliştirme veya hazırlık ortamınız (staging environment) varsa, bu ortamları arama motoru robotlarından tamamen engellemek kesinlikle önemlidir. Aksi takdirde, bu test sayfaları yanlışlıkla indekslenerek gerçek duplicate content sorunlarına yol açabilir.
```
User-agent: *
Disallow: /dev/
Disallow: /staging/
```

Çeviri Henüz Tamamlanmamış Sayfalar

Eğer yeni bir dil ekliyor ve bazı sayfaların çevirileri henüz tamamlanmadıysa, bu sayfaları geçici olarak robots.txt ile engelleyebilirsiniz. Bu, eksik veya kalitesiz içeriğin indekslenmesini önler. Ancak, çeviri tamamlandığında engeli kaldırmayı unutmamalısınız!

Dahili Arama Sonuçları, Filtreleme ve Sıralama Sayfaları

E-ticaret siteleri veya büyük içerik portalları, dahili arama sonuçları, ürün filtreleme (fiyata göre, markaya göre vb.) ve sıralama seçenekleri (yeniden eskiye, popülerliğe göre) nedeniyle binlerce benzersiz URL oluşturabilir. Bu URL'lerin çoğu arama motorları için değer taşımaz ve duplicate content benzeri sorunlara yol açabilir. Bu tür parametreli sayfaları Disallow yönergesiyle engelleyebilirsiniz:
```
User-agent: *
Disallow: /*?s=*
Disallow: /*?filter=*
Disallow: /*?sort=*
```
(Bu bir genel örnektir; kendi sitenizin URL yapılandırmasına göre uyarlanmalıdır.)

Dil Seçim Sayfaları veya Geçiş Sayfaları

Bazı çok dilli sitelerde, kullanıcının dil seçmesini sağlayan özel sayfalar veya bir dilden diğerine geçiş için kullanılan ara sayfalar bulunur. Bu sayfalar genellikle doğrudan içerik barındırmaz ve arama motorlarının indekslemesi gereksizdir. Bu tür sayfaları engelleyebilirsiniz.

Parametreli URL'ler

URL'lerinizde oturum kimlikleri, izleme parametreleri veya diğer önemsiz parametreler varsa ve bunlar farklı URL'ler oluşturuyorsa, bu parametreleri içeren URL'leri robots.txt ile engelleyebilirsiniz. Ancak, `canonical` etiketleri genellikle bu tür durumlar için daha şık ve etkili bir çözümdür, çünkü canonical, arama motoruna doğru sayfayı gösterirken, robots.txt sadece taramayı engeller.

Robots.txt Oluşturma ve Kontrol

Robots.txt dosyasını oluştururken veya düzenlerken dikkatli olmalısınız. Yanlış bir `Disallow: /` komutu, tüm sitenizin arama motorlarından kaybolmasına neden olabilir! Gelişmiş bir Robots Txt Retici aracı kullanarak hataları en aza indirebilirsiniz. Dosyayı kaydettikten sonra, Google Search Console'daki "Robots.txt Test Aracı"nı kullanarak doğru çalıştığından emin olun. Ayrıca, `Sitemap` yönergesi ile XML site haritalarınızın konumunu belirtmeyi de unutmayın. Bu, arama motorlarının sitenizdeki tüm önemli sayfaları (hreflang ile birlikte) bulmasına yardımcı olacaktır.

Robots.txt Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve AdSense İlişkisi

Robots.txt kullanımı, sitenizin SEO ve AdSense performansını doğrudan etkileyebilir.
* Monetize Edilebilir İçeriği Engellemeyin: AdSense reklamlarının gösterilmesi için içeriğinizin arama motorları tarafından bulunabilir ve indekslenebilir olması gerekir. Robots.txt ile önemli sayfaları engellemek, trafik ve dolayısıyla reklam gösterimi ve geliri kaybetmenize yol açar.
* Kullanıcı Deneyimi: Robots.txt ile engellenmiş sayfalar arama sonuçlarında görünebilir ancak kullanılamaz olduğunda, bu durum kötü bir kullanıcı deneyimine yol açar. Google, kullanıcı deneyimini önemser ve kötü deneyimler sıralamaları olumsuz etkileyebilir. Bu da dolaylı olarak AdSense gelirlerinizi düşürebilir.
* Google'ın Politikaları: Google'ın Web Yöneticisi Yönergeleri'ne ve AdSense politikalarına uygun hareket etmek önemlidir. Gereksiz veya yanlış robots.txt kullanımı, bu yönergelere aykırı düşebilir.
Unutmayın ki robots.txt, bir güvenlik mekanizması değil, bir tavsiye protokolüdür. Gerçekten hassas veya gizli içeriği korumak için sunucu tarafı kimlik doğrulama veya `noindex` etiketleri gibi başka yöntemler kullanmalısınız.

Sonuç: Doğru Araç, Doğru Amaç

Çok dilli sitelerde duplicate content sorununu robots.txt ile çözmeye çalışmak, genellikle bir yanılgıdır ve tavsiye edilmez. Robots.txt, tarama kontrolü için güçlü bir araçtır ancak içeriği indekslemekten alıkoymaz ve `hreflang` veya `canonical` gibi önemli SEO sinyallerini arama motorlarından gizleyebilir.
Çok dilli sitelerdeki duplicate content sorunları için nihai çözümler `hreflang` etiketleri, `canonical` etiketleri ve iyi düşünülmüş bir URL yapısıdır. Robots.txt, yalnızca geliştirme ortamları, geçici olarak eksik sayfalar veya arama motorlarına değer katmayan parametreli URL'ler gibi çok spesifik durumlar için dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.
Bir SEO editörü olarak tavsiyem, her aracın amacını net bir şekilde anlamanız ve doğru sorunu çözmek için doğru aracı kullanmanızdır. Bu yaklaşım, sitenizin sağlıklı bir SEO altyapısına sahip olmasını sağlayacak ve AdSense gelirlerinizin sürdürülebilirliğini destekleyecektir.